Με την ματιά του νοσηλευτή.

Τα τελευταία χρόνια πολύς λόγος γίνεται γύρω από τον όρο «ολιστική αντιμετώπιση ασθενούς», «ολιστική φροντίδα ασθενούς», «ανακουφιστική - παρηγορητική φροντίδα.»

Κατ’ αρχήν ας δούμε τι σημαίνει ο όρος παρηγορητική φροντίδα ασθενούς (palliative care)

Παρηγορητική Φροντίδα (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας 2002): Είναι μια προσέγγιση που βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών και της οικογένειάς τους που υποφέρουν από νοσήματα πτωχής πρόγνωσης ή προοδευτικά επιδεινούμενα, μέσω της πρόληψης, εκτίμησης και αντιμετώπισης του πόνου και των λοιπών φυσικών συμπτωμάτων, καθώς και των ψυχολογικών, κοινωνικών και πνευματικών αναγκών τους

Μιλάμε λοιπόν για μια διεπιστημονική προσέγγιση που σκοπό και στόχο έχει την σφαιρική κάλυψη των αναγκών του ασθενή και των συνοδών – φροντιστών του.

Στέκομαι στο διάδρομο του νοσοκομείου οχυρωμένη πίσω από μια λευκή στολή. Με προσπερνούν άνθρωποι, ασθενείς με σωληνάκια που χάνονται στο μπράτσο τους, με επιδέσμους και γάζες που κρύβουν πληγές και τραύματα, με καθετήρες που περιέχουν σωματικά υγρά διαφόρων χρωμάτων. Γύρω τους άλλοι άνθρωποι, φίλοι και συγγενείς, κι άλλοι, απλά περαστικοί, τυπικοί επισκέπτες του ημίωρου, συμβαίνει κι αυτό συχνά ξέρετε, ονομάζεται καθήκον.

Φωτάκια ανάβουν έξω από τις πόρτες. Το οχτώ, το τέσσερα, το εφτά. Πολλές φορές αναρωτιέμαι γι’ αυτά τα νούμερα στις πόρτες των νοσηλευτικών θαλάμων, φυλακές υγείας ή αρχειοθετημένα περιστατικά;

Σε λίγο κάποιος ασθενής θα «φύγει». Έτσι μιλάμε για το θάνατο. Σα να μοιάζει μ’ ένα ταξίδι. Και μήπως και δεν μοιάζει;

Ο θάνατος. Δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο εδώ. Επίσης συμβαίνει συχνά.   Κοιτάω τον ασθενή μου κλεφτά, σχεδόν συνωμοτικά, από την πόρτα.

Μοιάζει ήρεμος τώρα που δεν πονάει πια. Χαλάλι οι καυγάδες για την αποτελεσματική αναλγησία.

Χτες πέρασαν όλοι οι δικοί του αγαπημένοι άνθρωποι για να τον αποχαιρετήσουν. Σχολώντας από την βάρδια μου του έπιασα το χέρι. Πίστευα πως δεν θα τον έβλεπα το πρωί. Μ’ ένιωσε για ένα λεπτό. Κούνησε αδιόρατα το κεφάλι του σα να με χαιρετούσε κι αυτός.

Δεν μπορώ να «διορθώσω» το αναπόφευκτο. Δεν μπορώ να «γιατρέψω» το ανίατο.  Δεν μπορώ να «αναστρέψω» το μοιραίο.

Μπορώ όμως να είμαι εδώ. Στην αγωνία, στο φόβο, στον πυρετό, στον πόνο, στο άγχος, στη ναυτία, στη μοναξιά. Μπορώ να είμαι παρούσα στα δύσκολα και να καλέσω κι άλλους συναδέλφους διαφορετικών ειδικοτήτων να δώσουν το δικό τους βοηθητικό παρόν κοντά του.

Όλοι εμείς, οι τόσοι επιστήμονες, μπορεί να μην μπορούμε να τον απαλλάξουμε από το βάρος της αρρώστιας, της κακής πρόγνωσης, των επιπλοκών.

Μπορούμε όμως να το μοιραστούμε μαζί του. Και το ρήμα «μοιράζομαι»

δε σημαίνει σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, επικοινωνώ, συναντώ, συμπορεύομαι;

Ο δρόμος της αρρώστιας μπορεί να ακούγεται ότι είναι μοναχικός και ενδεχομένως να είναι…εγώ όμως, κάθε φορά που κλέβω ένα χαμόγελο ανακούφισης από έναν ασθενή μου για μια λέξη που του είπα, για μια κίνηση που έκανα, για μια ματιά μας που συναντήθηκε, χαίρομαι που ήμουνα εκεί που έπρεπε, την στιγμή που χρειαζότανε, γιατί κάπου στην διάρκεια της διαδρομής του κι εκείνος ίσως  ένιωσε πως δεν χρειάζεται να είναι απαραίτητα μόνος.

Μ. Μ. Στρίγκου.  Νοσηλεύτρια Ιατρείο Πόνου και Ανακουφιστικής Φροντίδας Ν.Α.Σ.
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας. B.A. of Arts Middlesex University