Ως βάση του όρου της ανακουφιστικής φροντίδας υπάρχει το θετικό όραμα σχετικά με την τελική φάση της ζωής, την λεγόμενη πορεία προς τον θάνατο.
Ο άρρωστος δέχεται την βοήθεια με στόχο να μπορέσει να πορευτεί σε αυτήν την πορεία μαζί με τους οικείους του και την ομάδα της ανακουφιστικής σε απόλυτο σεβασμό με την κουλτούρα του και τις ιδέες του.
Το προσωπικό που εργάζεται με αυτήν την φιλοσοφία αναζητά να διασφαλίζει στον ασθενή έναν καλό θάνατο, νοούμενο ως την συνειδητή διαδικασία του να ζήσει ο/η ασθενής τις τελευταίες του στιγμές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο (χωρίς πόνο και εκφράζοντας τα συναισθήματα και τις επιθυμίες του).
Στην σχέση που αφορά στην βοήθεια μεταξύ του/της ασθενούς και της οικογένειάς του/της έρχεται και ο ρόλος του/της Κοινωνικού-ης Λειτουργού. Ο Κοινωνικός Λειτουργός δεν στοχεύει θεραπευτικά μόνο στον ασθενή αλλά σύμφωνα με την συστημική[1] προσέγγιση των σχέσεων που τον χαρακτηρίζει προσπαθεί κατά την εργασία του με τον ασθενή να εμπεριέξει όλο το οικογενειακό δυναμικό.
Η οικογένεια του ασθενούς λαμβάνεται υπόψη είτε σαν μια πολύ ισχυρή πηγή βοήθειας είτε το αντίθετο. Ο Κοινωνικός Λειτουργός θα υποδείξει στην οικογένεια τις ανάγκες του ασθενούς και το πώς νοεί ο ίδιος την στήριξη την οποία χρειάζεται στο ανακουφιστικό στάδιο της νόσου.
Κυρίαρχο μέλημα στην όλη διαδικασία είναι η έννοια για την ποιότητα της ζωής του ασθενούς μέσω διαδικασιών που δίνουν νόημα στην κάθε μέρα έτσι ώστε να αξίζει να μπορεί να βιώνεται από τον ασθενή.
Ο κάθε από εμάς άνθρωπος και δη ένας ασθενής ανακουφιστικής φροντίδας οφείλει να αισθάνεται μοναδικός και ανεπανάληπτος και ακόμα και στις στιγμές έντονης απόγνωσης να μην αισθάνεται εγκαταλελειμμένος.
Πολύ σημαντικό ρόλο σε όλη αυτήν την πορεία παίζει η ολιστικής προσέγγιση, στην οποία το υποφέρειν του ασθενούς δουλεύεται σε πολυεπίπεδα ψυχοκοινωνικά και πνευματικά και κατ’επέκταση εναλλακτικά ακόμα και μεταφυσικά παρά ταυτίζεται μόνο με τα φυσικά επίπεδα εκείνα της βασικής κλασσικής ιατρικής.
Η ανακάλυψη μέσω μιας σοβαρής και απειλητικής για την ζωή χρόνιας νόσου, όπως ο καρκίνος και σημαντικότατων εννοιών, όπως τι σημαίνει να ζω με την ασθένειά μου ή του τι σημαίνει να πεθαίνω από την ασθένειά μου είναι ενδεχομένως η μεγαλύτερη αυτό-αποκάλυψη. Η φράση «θέλω να πεθάνω στο νησί μου, να προλάβω να αποχαιρετίσω τα παιδιά μου, να δω τον κήπο μου και τα χρώματα του ουρανού», όταν φτάνει να λέγεται, αναρωτιέμαι πώς να μην λαμβάνεται υπόψη όταν μεγαλόπρεπα ντύνει με ζωή τις τελευταίες πριν τον θάνατο μέρες, ώρες και λεπτά.
Εμείς, οι εργαζόμενοι στον Άγιο Σάββα είμαστε πολύ τυχεροί επειδή ακριβώς είμαστε κοντά σε τέτοιες αποκαλύψεις, οι οποίες μας δείχνουν απτά, άμεσα και ορατά τι σημαίνει το να ζει- με όλη την έννοια της ζωής- κάποιος την ζωή του, ακόμα και λίγες ώρες πριν από τον θάνατό του.
Δουλεύοντας κατά πρώτον και κυριότερα τον εαυτό μας, το μόνο μας εργαλείο, τις σχέσεις μεταξύ μας ως προσωπικό και έχοντας πάντα στο νου μας το μεγαλύτερο, ίσως, δικαίωμα των ασθενών, το δικαίωμα στην ενημέρωση και το δικαίωμα της συμμετοχής τους στην θεραπεία σε όλα τα στάδια πόσο μάλλον στο τελευταίο, τότε μόνο καταφέρνουμε να είμαστε κοντά στις πραγματικές τους ανάγκες αλλά και σε απόλυτη εξοικείωση με τον ρόλο μας ως επαγγελματίες. Για όλους τους παραπάνω λόγους και κυρίως του υπαρξιακού νοήματος προς την ζωή ακόμα και κοντά στον θάνατο, η οργάνωση και διαχείριση μονάδων χρονίως πασχόντων ασθενών, όπως είναι και της ανακουφιστικής φροντίδας αξίζουν να υποστηρίζονται.
Δήμητρα Καλαντζή
Κοινωνική Λειτουργός
[1] Οι αρχές της συστημικής θεώρησης έχουν εισαχθεί το 1945 από τον L. Von Bertalanffy
